İsrail-Fələstin Münaqişəsinə Qarşı Mənəvi Dəyərlər və Siyasi Fəallıq

Adinda Buamona
_________________________________________

Adam Smit hesab edir ki, insanlar hamılıqla başa düşülə bilən əxlaqi dəyərləri mənimsəmişlər, bu, müasir insan cəmiyyətindəki oxşar dünyəvi təcrübələr səbəbindən baş verir və bu paylaşılan təcrübələrlə biz özümüzü başqalarının mövqeyində təsəvvür edə bilirik. Sugiononun (1996) fikrindən sitat gətirərək, insanların malik olduğu əxlaqi hisslər könüllü razılaşmanın məhsuludur ki, bu da bizə özümüzü başqaları ilə xəyali şəkildə yerləşdirməyə imkan verir. Bu təsəvvür edilən mövqe simpatiya adlanan şeyi yaradır. Daha sonra fərdlərin kollektiv təcrübələr üzərində könüllü razılığı sayəsində mənəvi dəyərlər yaranır. Bununla belə, bu xəyali mövqe əhəmiyyətli məsafə ilə maneə törədildikdə nə baş verir? Yaxınlıq həddi, Fonna Forman-Barzilai (2010) yazılarında David Hume tərəfindən irəli sürülmüş universal əxlaq nəzəriyyəsinin tənqididir məsafə daha sonra insan simpatiyasına maneə olur. Bu anlayışın müasir dünyada tətbiqi, uzaqları birləşdirən medianın mövcudluğu ilə tərsinə çevrilə bilər; sosial media.

Bu çağda sosial mediada sürətli məlumat axını diskurs yaradır və sürətli məlumat (Unwin, 2012) dialoqa gələn fərdlərin fərqli baxışları və əxlaqi duyğuları sayəsində diskurs baş verir. Yazıçı bir həqiqəti etiraf etmək istərdi ki, sosial media və sosial media platformalarındakı diskurs rəğbət yaratmaq üçün bir məkan təmin edə bilər ki, bu da məsafə ilə maneə törətməyən, lakin yeni bir mühit vasitəsilə rəğbət yaradandır. Sosial mediadan istifadə bütün dünyada insanlara uzaq yerlərdə baş verən humanitar məsələlərlə maraqlanmağa və dünyanın hər yerində siyasi fəallığa səbəb olub. İsrailin Fələstin xalqına qarşı törətdiyi soyqırımı beynəlxalq aləmdə siyasi fəallığa səbəb olan kütləvi hadisədir. Ayrı-ayrı şəxslərin humanitar aksiyalarının diskursları, praqmatik hərəkətləri və sosial mediada siyasi fəallıq formaları artıq məsafə ilə bağlı olmayan ümumbəşəri mənəvi dəyərlərin təzahürüdür.

Sosial media siyasi hərəkatların səfərbərliyi və təbliğatı yarada biləcək məlumatların yayılması vasitəsi kimi mühüm rol oynayır. Bu səfərbərlik geniş yayılmış xəbərlər, Fələstindəki soyqırım kimi hadisənin qrafik təsvirləri və bütün dünyada baş verən böhranların digər məzmunu ilə əlaqədar olaraq, cavab olaraq humanitar aksiyalar yaradır. Kosmos simpatiya üçün maneə deyil, sosial media dünyanın uzaq və yaxın bölgələrində baş verən hadisələrin nümayişi rolunu yerinə yetirir. Fələstindəki soyqırım kimi münaqişə və insidentlərə fəal reaksiya verən sosial media istifadəçiləri sosial mediadan cavab vermək və “həll”i səsləndirmək və ya sadəcə ehtiyacı olan insanlara yardım göstərmək üçün platforma kimi istifadə edə bilərlər. Rəğbətdən yaranan humanitar böhranlara reaksiyalar Fələstin xalqının üzləşdiyi zülm və soyqırımı ilə bağlı dəstək göstərmək və rəy bildirmək üçün mediada bir sıra humanitar hərəkatlarla sübut olunur. İnstagram və X (keçmiş twitter) kimi platformalar rəqəmsal hərəkətlər yaratmaq və Fələstindəki soyqırımla bağlı məlumatlılığı artırmaq üçün istifadə edilmişdir. Fələstinlilər üçün həmrəylik üçün müxtəlif hashtaglar, simvollar və humanitar yardımlar üçün crowdfunding yaradılmış və nümayiş etdirilmişdir. Kiçik jestlər və simvolizmlər bu soyqırımı dayandırmaq üçün zorakılığa, ədalətsizliyə və beynəlxalq dünyanın nihilliyinə son qoymaq ümidi ilə daha böyük hərəkatlar yaradır.

Yazıçı iddia edir ki, cavablardan yaranan aktivlik dəyişikliklərə təsir göstərmək və status-kvonu dəyişdirmək üçün praqmatik həllər yaratmaq üçün kollektiv iradə formasıdır. Humanitar böhranla bağlı məlumatların ifşası bütün dünyada qeyri-zorakı hərəkətlərdən istifadə edərək müxtəlif etirazlara səbəb oldu; insan simpatiyasının praktikası. Soyqırıma cavab olaraq qeyri-zorakı aksiyalar dalğası həmrəylik nümayişi kimi mütəşəkkil aksiyalar və atəşkəs tələb edən etiraz kimi digər aksiyalar yaratdı. Saida və Alhouseini (2023) arqumentini sübut edərək, siyasətdə və siyasi məsələlərdə ictimai iştirakın humanitar hisslərdən qaynaqlandığını iddia etmək olar, bunun biz insanların yaşadığımız xəyali mövqeləşdirmənin məhsulu olduğunu iddia etmək olar. Nəticə olaraq, sosial mediada geniş iştirak beynəlxalq aləmdə siyasi vəziyyəti idarə edə biləcək real cavablar yaratmaq gücünə malikdir. Fərddəki ən sadə elementlərdən, yəni əxlaqi dəyərlər haqqında düşüncələrdən başlayır, əxlaqi dəyərlərin necə təzahür etdiyi dəyişə bilər. Sosial medianın simpatiyaları birləşdirən bir forum kimi aktuallığı cəmiyyətin müxtəlif üzvlərinin siyasi fəaliyyətlərində özünü göstərir. Əxlaqi hisslər nəzəriyyəsinə görə, özümüzü başqa bir fərd mövqeyinə qoyan bu könüllü razılaşmalar vasitəsilə insan reaksiyaları yaradılır və səylər sosial media tərəfindən dəstəklənən və praqmatik hərəkətlərlə reallaşan hərəkətlərdə davam etdirilən hərəkətlərdə həyata keçirilir.скачать dle 12.1