COİNTELPRO: ABŞ öz vətəndaşlarına qarşı gizli kəşfiyyat işi həyata keçirir

COINTELPRO (Counter Intelligence Program = Counter Intelligence Program) ABŞ-ın öz vətəndaşlarına qarşı həyata keçirdiyi ən məşhur əməliyyatlardan biri hesab edilir.
1965-ci ildə Soyuq Müharibənin ən gərgin günlərində başlayan bu proqram əvvəlcə ABŞ Kommunist Partiyasının fəaliyyətini izləmək və pozmaq üçün tətbiq edildi. Proqram qısaca olaraq casusların Amerikanın sirlərini oğurlamasının qarşısını almaq cəhdləri kimi qiymətləndirilirdi. Məqsəd kommunizmlə mübarizə, qaraların mübarizəsini yatırmaq və Vyetnam müharibəsinə etiraz edən müxalifətin qarşısını almaq idi. COINTELPRO agentlərinin ən azı Malcolm X-in öldürülməsində rolu olduğuna dair daha çox və ya az şübhə var.

Proqram ilk olaraq Sovet İttifaqı tərəfindən maliyyələşdirilən Kommunist Partiyasını və ABŞ hökumətinin təhlükəli hesab etdiyi təşkilatların siyahısını hədəfə aldı. Bu projenin zamanla əhatə dairəsi genişləndigcə, ABŞ hökumətini və zorakılıq olmadan hökumətin siyasətinə etiraz edən qrupları hələki cəzasız buraxdı. Beləliklə, 1960-cı illəridə böyüyən vətəndaş hüquqları hərəkatı da FTB-nin əsas hədəfində idi.




1960-cı illərin ortalarında Sosialist İşçi Partiyası, Ku Klux Klan, Yerli Amerikalılar, İslam Milləti, Zorakılığa Qarşı Tələbə Koordinasiya Komitəsi və Qara Panterlər və Malcolm X və Dr. Martin Lüter Kinq kimi Afrika-Amerika liderləri hamısı COINTELPRO-nun nəzarəti altına düşdülər.

Məxfi şifrələnmiş kəşfiyyat sənədlərinə görə Rusiya və KQB ABŞ-dakı bir çox müxalif qruplara "daxili iğtişaşlar" yaratmaq üçün dəstək verirdilər. Buna baxmayaraq, FTB qanunsuz dinləmə, təşkilatlara daxil olmaq, təhdid, təzyiq, basqın, mediada təbliğat xidməti kimi "çirkli" metodlarla araşdırdığı qrupları qarışdırmağa, nəzarət etməyə və yaymağa daha çox çalışırdı.

COINTELPRO,- minlərlə kommunist və sosialist yönlü qruplara imzasız nifrət və təhdid məktubları göndərdi, vergi məmurları şübhəlilərin maliyyə qeydlərinə qarşı mübarizə aparmağa başladılar, sol fraksiyalar saxta sənədlərlə bir-birlərinə qarşı təhrik edildi. Məqsəd bu fraksiyalara nifaq toxumu səpmək və solçuların şübhə və qorxu şəraitində bir-birlərini yemələrini təmin etmək idi.

Üç il əvvəl Amerika Ali Məhkəməsinin dövlət məktəblərindəki qara və ağ fərqliliyin Konstitusiyaya zidd olması barədə qərarı isə, Amerika həyat tərzinə bir başa zərbə idi.
Hoover-ə görə, bu qərar yerli və beynəlxalq kommunistlərin qələbəsi kimi qeyd olundu. Ali Məhkəmə ağ və qaradərili uşaqların eyni məktəblərə getməsini qərara aldıqda, xüsusilə cənubdakı orta sinif ağ amerikalılar vahiməyə düşdü.Çünki qızları qaralarla evlənər, qaralar isə məqsədlərinə çatardılar. Bu qorxuları, lazım olan ana kimi səssiz qalan Ku Klux Klanı özündə saxladı.

Klan üzvləri, qara dərililərin kilsələrə qoyduqları dinamitlərin, sinaqoqları yandırmalarının, insanları ov tüfəngləri ilə arxadan vurmağlarının və buna bənzər hərəkətlərinin qarşılığı olaraq cavab addımları atmağa başladılar. Bu hərəkətlər onları 20-ci əsr Amerikasında ən qəddar terrorçu qrup halına gətirdi. Adıgedən klanı hətta siyasi cəhətdən dəstəkləyənlər də oldu. İrqi ayrıseçkiliyi müdafiə edən bir senator, bu hərəkətlərin Allaha itaət olduğunu söylədi. Prezident xüsusi göstəriş verməyincə , Hoover Ku Klux Klanın üstündən belə keçmədi.

Baş verən hadisələrin PərdəArxası ssenari yazanları, hədəfdəki qaraların, yəni butler və ya shoeshine bildikləri bir dünyanın üzvü idi və o dünyanın dəyişməsini istəmirdi. Hoover liberallara, qaralara və yəhudilərə nifrət edirdi. Savaşı da , ideologiyalar və fərdlərlə insanlar arasında deyil, təzyiq qrupları ilə idi. Bu adam, Amerika siyasi sistemini təhdid edənlərə ən çox qəzəbləndi. Onun sözlərinə görə, 1957-ci ildə ortaya çıxmağa başlayan yeni bir insan hüquqları qrupunun 27 yaşlı sirli meneceri Martin Lüter Kinqin özünü belə təhlükə adlandırırdı və bunun arxasında kommunistlərin dayandığını bildirirdi.



[b]COINTELPRO proqramının fəaliyyəti o qədər də müsbət nəticə vermədi. Bəziləri, xüsusi ilə Malcolm X və Dr. Martin hesab edirdi ki, COINTELPRO, Lüter Kinqin öldürülməsində barmağı var. Bu mövzuda rəsmi bir dəlil olmasa da ancaq ehtimallar bu şübhələrə əsas verirdi. Ancaq o da məlumdur ki, COINTELPRO aktiv olduğu illərdə çox cinayətlər törətmişdi.

COINTELPRO tərəfindən hədəflə alınanlardan biri də bir Qara Panthers idi.
Panterlərin mübarizəsi böyüdükcə və genişləndikcə dövlətin gizli xidmətlərinin necə hücum etməyə başladığını və necə iyrənc nöqtələrə çəkildiyini görürük. 1967-ci ilin sentyabrında FTB-nin ilk şefi J. Edgar Hoover, Qara Panterləri "ölkənin daxili təhlükəsizliyi üçün
ən təhlükəli element " kimi təqdim etdi.

Qara Panthers, qaralara qarşı zorakılığa qarşı mübarizə aparan, adekvat qidalanmayan uşaqlar üçün mütəmadi olaraq pulsuz səhər yeməyi təşkil edən və narkotik və qadın alverinin qarşısını almağa çalışan bir təşkilat idi. COINTELPRO, Qara Panthersin qarşısını alıb, onu dayandırmaq üçün yaşadığı məhəllələrə və rayonlara inanılmaz miqdarda dərman təqdim etdi və onları sosial reallıqdan uzaqlaşdırdı.

Proqramın beynində və onun inkişafında ən vacib ad, FBI-yə uyğunlaşaraq gənc yaşlarında təşkilati hazırlıq keçmiş Bill Sullivan idi. Təşkilatla Hoover kimliyini ifadə etmək üçün "qurumlar insanların uzanan kölgələridir". deyərdi. Sullivan görülən işlər haqqında bir şərh edə bildi:




"Heç birimiz, o cümlədən mən də işimizin qanuni və ya mənəvi olub-olmadığına baxmadıq. Bizi maraqlandıran yeganə şey, gördüyümüz işin istədiyimizi əldə edib-etməməsi oldu. ”

1971-ci ildə bir qrup şəxs FTB-yə qarşı hərəkətə keçdi. FTB İstintaq Komitəsi (Vətəndaşların FTB-nin İstintaq Komitəsi) adını alan qrup, FBI-nin Pensilvaniyadakı ofislərindən birinə girib, qurumun qanunsuz fəaliyyətlərini göstərən sənədləri mətbuata sızdırdı. İctimai təzyiq FBI meneceri J. Edgar Hooveri COINTELPRO proqramını bitirməyə məcbur etdi. Soyuqlama detallarının ən pisi, 1972-ci ildə Aydaho Senator Frank Kilsəsinin rəhbərliyi altında qurulan və tez-tez "Kilsələr Komitəsi" olaraq bilinən Senatın iclaslarında açıqlandı. Komitənin son hesabatında, mühakimə olunan bəzi qrupların ən şiddətli və təhlükəli hərəkətlərə cəhd etməsinə baxmayaraq FTB-nin fəaliyyətinin yolverilməz olduğu qənaətinə gəlindi.

COINTELPRO dövrünün sonunda aydınlaşan məsələlər 9/11 (9 sentyabr) hücumlarından sonra yenidən gündəmə gəldi. Xüsusilə, Patriot Aktının yerli kəşfiyyat orqanlarına verdiyi güc, FTB-nin 1956-1971-ci illərdəki bir çox fəaliyyətləri qədər qeyri-qanuni görünür. Digər tərəfdən, internet sayəsində Əl Qaidə kimi təşkilatlar asanlıqla öz təbliğat videolarını yayır və izləyicilərini toplayırlar.




Bir araşdırma nəticəsinə görə, 1950-ci illərdən 70-ci illərə qədər qaralara qarşı şiddət və terrorizm tətbiq olunan Ku Klux Klan təşkilatı üçün şiddət tətbiq edən COINTELPRO bölməsi bu gün demək olar ki, yalnız müsəlman amerikalılar üçün fəaliyyət göstərir. 11 sentyabr hücumlarının hər ildönümləri yaxınlaşdıqca; ABŞ müsəlmanlarına qarşı kəşfiyyat işləri davam edir.

Forpost Təhlil Mərkəzi
скачать dle 12.1